Moss

Terugblikken op een muziekjaar is altijd leuk. En als het einde van het jaar nadert, kun je aan het Nederlandse eindejaarslijstje gaan werken. Sorry Anne Soldaat, Awkward I, Daily Bread en zelfs El Pino & The Volunteers; Moss is hét beste wat Nederland op muzikaal gebied te bieden heeft.

Het tweede album Never Be Scared / Don't Be a Hero klinkt op het eerste gehoor gemakkelijk. Dat is ook niet zo gek: de plaat staat vol met heerlijke popnummertjes. Met invloeden van The Beatles en recenter Grizzly Bear en Johan, heeft songwriter en frontman Marien Dorleijn een dijk van een album gemaakt. Gemakkelijk klinkend, maar o zo ingewikkeld en doordacht. Single 'I Like the Chemistry' is hier een mooi voorbeeld van: een aanstekelijk gitaardeuntje dat langzaam wordt gevuld met een sfeervolle tweede gitaar en de staccato achtergronddrum die steeds harder klinkt. Wanneer je verwacht dat het nummer juist losbarst, zet Moss net een rustig bruggetje in, om zo weer helemaal overnieuw te beginnen en wél los te barsten. Geweldig.

Nummers als het zweverige 'Apparatos', het intieme 'Angry Young Man' (fijne gitaarsolo!) of het kleine hitje 'I Apologize (Dear Simon)' zijn allemaal pareltjes. Maar 'The Comfort' is toch het beste op Never Be Scared / Don't Be a Hero: een nummer met alle essenties van goede popmuziek. En dat Moss live nog beter is dan op de plaat, staat niet in het cd-boekje.

TNX JHN. Doei en zwaai zwaai. Huilen bij het laatste concert enzo. Nederland heeft tien bands om de muzikale leegte op te vullen. Dorleijn weet soms beter dan De Greeuw hoe hij een goed popnummer moet maken. Moss is energieker, innovatiever en spannender dan Johan. Never Be Scared / Don't Be a Hero verdient een plaatsje naast Pergola. - KindaMusic, Daniël Verlaan

Hoe de nieuwe Moss is? Het openingsnummer Never Be Scared zet meteen de toon door met een zoemende gitaarriff en stuwende percussie binnen te vallen. Dat tempo wordt moeiteloos vastgehouden met I Like The Chemistry waarvan de zanglijntjes onherroepelijk blijven hangen. Zo goed is Moss en zo goed blijft Moss. De Amsterdamse band debuteerde in 2007 met The Long Way Back waarop vooral het songschrijverschap van frontman Marien Dorleijn te horen was. In beoordelingen viel altijd het woord ‘ambachtelijk’, zo netjes waren de liedjes afgewerkt. Keurig, maar Moss werkt beter met venijn. Hun tweede bevat nog steeds een voorliefde voor de mooie harmonie, maar het geluid is vele malen groovier. Dit is de plaat waarop Moss zich als band heeft uitgevonden en Dorleijn als zanger boven zichzelf uitstijgt. Was The Long Way Back voor de zondagmiddag in de achtertuin, Never Be Scared is de nachtelijke autorit op onverlichte wegen met een gaspedaal dat steeds verder naar beneden gaat. - Revu, Norbert Pek

Marien Dorleijn is een van Neêrlands beste songschrijvers. Hij won ooit de finale van de Grote Prijs van Nederland als singer-songwriter en rijpte als muzikant bij Caesar. Met zijn band Moss maakte hij in 2007 een schaamteloos mooi debuutalbum, maar de popliedjes bleken te soft voor zijn tijd of gewoon even niet hip genoeg. Hoe anders is dat anno 2009. Dorleijn schrijft nog altijd geweldige popliedjes. Ze zijn alleen een tikje donkerder en harder deze keer en ze worden door hemzelf en zijn prima band heel anders ingekleurd. Soms lijkt het wel hedendaagse psychedelica, met die inzet van moderne elektronica en effectpedalen.


De mannen achter de mengtafel (good old Frans Hagenaars met de heren van Moss zelf) zijn niet bang het experiment aan te gaan en bezitten gevoel voor sfeer. Moss klinkt op de eerste helft van de cd bij vlagen heerlijk Brits en van alle tijden, omdat er op verschillende momenten onder meer XTC en hun alter ego’s The Dukes Of Stratosphear, maar ook Razorlight en The Stone Roses (zonder de dansritmes) in terug te horen zijn. Als John en Paul nu in hun twenties verkeerden, zou The White Album wel eens precies zo kunnen hebben geklonken. Dat zijn grote namen en gewaagde voorbeelden, want we hebben het hier over een ietwat schuchter, maar uiterst talentvol Amsterdamse bandje met een songschrijver vol Zeeuwse nuchterheid die niet graag de held uithangt, maar gewoon op zoek is naar een beetje liefde. Eentje die, gelet op het tweede deel van het album, thuis ook hoorbaar geniet van de Amerikanen van My Morning Jacket en Fleet Foxes of wel eens een oud plaatje met grappige geluidjes uit een keyboard van Grandaddy opzet. Zou Dorleijn beseffen wat hij overhoop gaat halen met de release van deze parel van de hedendaagse Nederpop? Want ik kan me niet voorstellen dat hier (en ver buiten de landsgrenzen) nog veel betere popplaten gemaakt gaan worden in 2009. - OOR, Willem Jongeneelen

Je kunt moeilijk zeggen dat The Long Way Back, het debuutalbum van Moss, een slechte plaat was. Dat was het niet. Het was een zorgvuldig gesmede gitaarliedjesplaat, een warm bandalbum met een singer-songwriterziel, waar jarenlang met toewijding aan gewerkt was. Toch zullen er weinig mensen zijn die een van die veertien liedjes mee kunnen fluiten. Waar ging het mis? Hoe kan het dat het debuutalbum bij veel recensenten in een stoffige hoek verdween, en opvolger Never Be Scared/Don’t Be A Hero overal uitgeroepen wordt tot album van de week?

Marien Dorleijn, het hart van Moss, werd in 1999 door de Grote Prijs al gekroond tot beste singer-songwriter en versterkte een tijdje de Caesar gelederen, maar pas tien jaar later komt hij tot volle wasdom. De volwassenheid lijkt besloten te liggen in de helft van de albumtitel, en het openingsnummer: Never Be Scared. “Can I draw a line and make this happen?”, zingt hij, alsof hij met een voorzichtig flamboyante zwaai de schroom van zich afwerpt die het debuut overschaduwde.

Never Be Scared is een zelfverzekerde plaat, en dat zit hem vooral in de drive van de ritmesectie. Drummer Finn Kruyning bouwt de songs op en tilt ze met kleine toevoegingen naar een hoger plan. Bassist Jasper Verhulst is veel nadrukkelijker aanwezig, scherper en spitser. Met songs als The Comfort en New Arms zet Moss de rijke Excelsior-traditie van bands als Johan en Daryll-Ann voort, maar de internationale referenties zijn sterker. Voor Apparatos gebruikte Moss vermoedelijk precies dezelfde analoge synthesizer die het recente Animal Collective-album kleur gaf. Het beste liedje van de plaat – het glorieus ingetogen I Apologise (Dear Simon) – kan zich meten met de beste Fleet Foxes songs. Met de harmonieuze backing vocals, de effectpedalen en de subtiele details in de arrangementen laat Moss zien dat je niet uitbundig hoeft te zijn om constant de aandacht vast te houden.

Misschien wel de grootste winst is de manier waarop Dorleijns stem naar voren geschoven wordt. Er hangt flink wat galm omheen, maar dat is geen laffe camouflage. Integendeel: het versterkt het karakter, waar hij op het debuut wat onopvallend klonk. Bij vlagen doet zijn geluid denken aan Amerikaanse indie-folk smaakmakers als Fleet Foxes’ Robin Pecknold en The Shins’ James Mercer. Dorleijn deelt met hen dat hij zijn stem af en toe op de proef stelt. Niet met overdreven technische uithalen, maar door op de juiste momenten even in het rood te schieten. Hazes zou het een snik noemen, die kleine hapering in de uithalen, die Dorleijn tegelijk kwetsbaar en intens laat klinken.

Beheersing van elk detail, songs die groeien, een album dat met elke draaibeurt aan emotionele zeggingskracht wint, dat is wat Moss in een keer brengt tot de top van de Nederlandse gitaarpop. De band durft over de rand te kijken en een sprong te wagen. Excelsior heeft er een nieuwe held bij, daar hoeft niemand nog bescheiden over te doen. - 3VOOR12, Atze de Vries